Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS): Bilmeniz Gereken Her Şey

Sürdürülebilirlik, modern iş dünyasında yalnızca bir trend değil, aynı zamanda bir zorunluluk haline gelmiştir. Şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) performanslarını şeffaf bir şekilde raporlamaları, yatırımcılar ve paydaşlar için kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda, Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS), işletmelerin sürdürülebilirlik performanslarını uluslararası standartlarla uyumlu bir şekilde raporlamalarını sağlamak amacıyla geliştirilmiştir.

TSRS Nedir?

TSRS, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yayımlanan ve işletmelerin sürdürülebilirlik raporlamasında uymaları gereken ilkeleri belirleyen standartlar serisidir. Bu standartlar, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Vakfı (IFRS) bünyesinde oluşturulan Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (ISSB) tarafından yayımlanan uluslararası standartların Türkçe tercümesi ve adaptasyonudur.

TSRS’nin Uluslararası Standartlarla Uyumu ve Küresel Geçerliliği

TSRS, ISSB tarafından yayımlanan uluslararası sürdürülebilirlik raporlama standartlarının bire bir Türkçe tercümesi olduğundan, TSRS’ye uygun olarak hazırlanan sürdürülebilirlik raporları uluslararası raporlarla tam uyumlu ve karşılaştırılabilirdir. Bu sayede, Türkiye’deki işletmelerin hazırladığı raporlar küresel yatırımcılar ve paydaşlar tarafından kolaylıkla anlaşılabilir ve değerlendirilebilir.

Ayrıca, IFRS Vakfı’nın muhasebe standartlarının 140’tan fazla ülke tarafından benimsenip yayımlanmasıyla birlikte, aynı derecede sürdürülebilirlik raporlama standartlarının da benimsenip kabul edileceği ve bu sayede TSRS’ye uygun hazırlanacak sürdürülebilirlik raporlarının küresel geçerliliğinin olacağı beklenmektedir.

TSRS’nin Kapsamı ve İçeriği

TSRS, işletmelerin sürdürülebilirlik performanslarını raporlamaları için gerekli olan genel hükümleri ve spesifik açıklamaları içerir. Standartlar, çevresel, sosyal ve yönetişim konularında detaylı bilgi sunmayı amaçlar. Örneğin, TSRS 1, sürdürülebilirlikle ilgili finansal bilgilerin açıklanmasına ilişkin genel hükümleri belirlerken, TSRS 2, iklimle ilgili açıklamaları kapsar.

TSRS’nin Uygulama Kapsamı ve Eşik Değerleri

TSRS, belirli kriterleri karşılayan işletmeler için zorunlu hale getirilmiştir. Bu kriterler arasında aktif toplamı, net satış hasılatı ve çalışan sayısı gibi finansal ve operasyonel ölçütler yer alır. İşte bu eşikler:

Aktif Toplamı: 500 milyon TL
Yıllık Net Satış Hasılatı: 1 milyar TL
Çalışan Sayısı: 250 kişi

Eğer bir şirket yukarıdaki üç kriterden en az ikisini iki ardışık raporlama döneminde sağlıyorsa, TSRS’ye uygun sürdürülebilirlik raporu hazırlamakla yükümlü hale gelir.

Bankalar ve Finansal Kuruluşlar İçin Özel Durum

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) kapsamında faaliyet gösteren bankalar, herhangi bir eşik değere tabi olmaksızın raporlama zorunluluğuna tabidir. Ancak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) bünyesindeki bankalar bu yükümlülüğün dışındadır.

TSRS Raporları Denetime Tabi mi? Kimler Denetliyor? Denetim Sonucunda Yaptırım Var mı?

Evet, TSRS’ye uygun olarak hazırlanan sürdürülebilirlik raporları, güvence denetimine tabidir. Bu denetim, raporların doğruluğunu, güvenilirliğini ve TSRS standartlarına uygunluğunu değerlendirmek amacıyla yapılır.

Denetim Sürecini Kimler Gerçekleştirir?

Bağımsız Denetim Kuruluşları: TSRS raporlarının denetimi, Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından gerçekleştirilir.
Sürdürülebilirlik Denetçileri: Bu denetim sürecinde görev alacak kişiler, KGK tarafından sınavla yetkilendirilen bağımsız denetçilerdir. Denetçiler, sürdürülebilirlik raporlarının güvence standartlarına uygunluğunu değerlendirir.

Denetim süreci, sürdürülebilirlik raporlarının finansal raporlar kadar şeffaf ve güvenilir olmasını sağlamayı hedefler.

Denetim Sonuçlarında Yaptırım Var mı?

TSRS raporlarının denetim sonucunda aşağıdaki durumlar söz konusu olabilir:

Uyumsuzluk Durumu:
- Eğer denetim sonucunda raporun TSRS standartlarına uygun olmadığı tespit edilirse, işletmeye düzeltici eylemler için süre tanınabilir.
- Belirlenen süre içinde uyumsuzluklar giderilmezse, idari yaptırımlar uygulanabilir.
İdari Para Cezaları:
- Sürdürülebilirlik raporlarını hazırlama ve denetim yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletmelere, KGK tarafından idari para cezaları uygulanabilir.
Piyasa Güvenilirliğine Olumsuz Etki:
- Uyumsuz veya hatalı raporlama, işletmelerin yatırımcılar ve diğer paydaşlar nezdindeki güvenilirliğini zedeleyebilir.

Geçiş Süreci ve Özel Hükümler

TSRS’nin uygulanmasına geçiş sürecinde işletmelere çeşitli esneklikler tanınmıştır. Bu hükümler, şirketlerin yeni düzenlemelere uyum sağlamalarını kolaylaştırmayı amaçlar.

Geçici Muafiyetler

Karşılaştırmalı Bilgi Sunumu:
İlk raporlama döneminde, işletmelerin önceki yıllara ait karşılaştırmalı bilgileri sunması zorunlu değildir. Bu, işletmelere yeni standartları uygulamaya başlarken ek yük getirilmemesi için yapılmıştır.
Kapsam 3 Emisyon Raporlaması:
İlk iki yıllık raporlama döneminde, işletmelerin Kapsam 3 sera gazı emisyonları (tedarik zinciri kaynaklı dolaylı emisyonlar) ile ilgili bilgileri raporlaması zorunlu değildir.
Raporlama Süresi:
İlk raporlama dönemine ait sürdürülebilirlik raporları, ilgili dönem finansal raporlarının yayınlanmasını takip eden 9 ay içerisinde tamamlanabilir.

Eşik Değerlerin Yeniden Değerlendirilmesi

Bir işletme, iki ardışık hesap döneminde eşik değerlerin altına düşerse veya bir hesap döneminde eşik değerlerin %20 veya daha fazla altına inerse, TSRS kapsamından çıkarılabilir. Bu durum, işletmelerin finansal durumlarına bağlı olarak raporlama yükümlülüğünden muaf tutulabilmesini sağlar.

TSRS’nin İşletmelere Sağladığı Faydalar

1. Küresel Uyum ve Geçerlilik

TSRS, Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (ISSB) tarafından yayımlanan standartların bire bir Türkçe tercümesi olduğundan, küresel yatırımcılar ve iş ortakları tarafından kolayca anlaşılır ve kabul edilir. Bu, Türk şirketlerinin uluslararası arenada rekabet gücünü artırır.

2. Yatırımcı Çekme Potansiyeli

ESG odaklı yatırımcıların tercih ettiği şirketler arasında yer almak için sürdürülebilirlik raporlaması büyük önem taşır. TSRS’ye uygun raporlar, şirketlerin bu yatırımlara ulaşmasını kolaylaştırır.

3. Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik

TSRS raporlaması, şirketlerin ESG performanslarını daha şeffaf bir şekilde paylaşmalarını sağlar. Bu, hem kamuoyu hem de yatırımcılar nezdinde güven oluşturur.

4. Sürdürülebilir Büyüme

Şirketler, sürdürülebilirlik hedeflerini belirlemek ve bunları gerçekleştirmek için TSRS’yi bir rehber olarak kullanabilir. Bu standartlar, şirketlerin çevresel etkilerini azaltmalarına ve uzun vadeli büyümeyi sağlamalarına yardımcı olur.

TSRS ve ESG Raporlaması Arasındaki İlişki

TSRS, işletmelerin ESG verilerini raporlama sürecini düzenlemek için bir çerçeve sunar. Bu çerçeve, aşağıdaki üç temel unsura odaklanır:

Çevresel (E): Şirketlerin karbon emisyonları, enerji kullanımı, atık yönetimi gibi çevresel etkilerini ölçüp raporlaması.
Sosyal (S): Çalışan hakları, çeşitlilik, topluma katkı gibi sosyal konulardaki performansın değerlendirilmesi.
Yönetişim (G): Etik yönetim, şeffaflık, denetim süreçleri gibi yönetim uygulamalarının açıklanması.

Bu standartlar, işletmelerin ESG performanslarını sürekli iyileştirmelerine olanak tanır ve yatırımcı beklentilerine yanıt vermelerini sağlar.

Sonuç

Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS), şirketlere sürdürülebilirlik alanında uluslararası standartlarla uyumlu bir çerçeve sunmaktadır. TSRS’ye uygun raporlama, şirketlerin çevresel ve sosyal etkilerini daha iyi yönetmelerini, uluslararası yatırımcılara erişimlerini kolaylaştırmalarını ve şeffaflıklarını artırmalarını sağlar.

İşletmeler, TSRS’yi yalnızca bir yasal zorunluluk olarak görmemeli, aynı zamanda sürdürülebilir büyüme için bir fırsat olarak değerlendirmelidir.